نرم افزارهای کنترل کیفیت که به اختصار به آن QC میگویند، امروزه در صنعت برودکست بخصوص در اتوماسیون صدا وتصویر کاربرد فراوان دارد. این مقاله چکیدهای از پژوهشها و تجربیات
آقای علی حاج محمد حسینی در زمینه نرم افزار کنترل کیفیت باتون است.
گاهی از اوقات بعضی از مسائلِ به ظاهر ساده، راهحلهای دشواری دارند! یکی از این مسائل ساده آن است که»چطور میتوان تشخیص داد که صدای یک فایل ویدیویی واقعا وجود دارد یا اینکه تراک صدا فقط سکوت است؟«
شاید سادهترین پاسخی که برای این سوال وجود داشته باشد این است که باید فایل را پخش کرد و صدای آن را گوش کرد. اما اگر ما در حال صحبت کردن در مورد ۶۵۰ هزار آیتم ویدئویی باشیم چه باید کرد؟
در این حالت باید به سراغ سیستم هایی رفت که بتوانند بصورت خودکار این کار را انجام و به ما گزارش دهند.
تشخیص سکوت (silence)، یکی از قسمتهای کنترل کیفیت (quality control) در چرخة اتوماسیون ویدیویی است، که برای آن محصولات و راهکارهای مختلفی وجوددارد. یکی از این راهکارها، محصول باتون(baton) از شرکت Intra Systems است.
معرفی باتون و روش کلی کار
باتون یا بتن (که در واقع همان باتوم در فارسی است!) راهکاری برای کنترل کیفیت در چرخه برودکست توسعه یافته است. در واقع این محصول هر فایل صوتی تصویری را با استانداردهای تعیین شده توسط مدیر سیستم یا یک سازمان استاندارد بین المللی، مقایسه و مشخص میکند که آیا فایل مورد نظر از استانداردهای لازم برخوردار است؟
این محصول از سه قسمت اصلی، مدیر بررسی (verification manager)، سرورهای چک کننده (checker server) و سرور دیتابیس (DB server) تشکیل شده است.
روش کار باتون به این صورت است که مدیر سیستم، مسیر فولدرهایی که فایلهای صدا و تصویر در آنها وجود دارند و اینکه چه ارزیابیهایی روی آنها باید انجام شود، بر روی سرور تعریف میکند. سپس سرور، مدیریت این فایلها را روی یک یا چند سرور checker server توزیع میکند و این سرورها هر فایل را با معیارهایی که مشخص شده است تطبیق می دهند و در گزارش خروجی فایل مشخص میکنند که آیا فایل از نظر کیفی و کمی با شرایط خواسته شده تطابق دارد یا خیر، و اگر تطابق ندارد، ایرادهای آن در کجاست؟
نتیجه همه این عملیات نیز در دیتابیس سیستم ذخیره میشود. علاوه بر این میتوان مشخص کرد که برای مثال اگر فایل، ایراد داشته باشد یک هشدار (که میتواند ایمیل یا شکل دیگری از اطلاع رسانی باشد) تولید شود و به واحد متصدی اطلاع دهد که کدام فایل ایراد داشته است و اینکه اشکال آن چه بوده است.
انواع تستها
باتون توان بررسی بسیاری از پارامترهای صدا و تصویر را داراست که بعضی از آنها، پارامترهای کیفی و برخی، کمی هستند. تعداد پارامترهایی که باتون توان بررسی آنها را دارد، بسیار زیاد است و برای دیدن همه آنها باید به برگه اطلاعات سیستم مراجعه کرد.
اما بررسی هایی که باتون میتواند انجام دهد به پنج دسته کلی زیر تقسیم میشوند:
۱٫بررسی قالب فایل Container Checks
در این تست، قالب یا فایل نگهداری اطلاعات (مثلmxf / mov / avi ) بررسی میشود. مواردی همچون مغایرت در زمان صدا و تصویر در یک فایل، وجود یا عدم وجود اطلاعات کمکی مثل Teletext و Subtitle، اندازه فایل و مثل آن.
۲٫بررسی سازگاری با استاندارد Compliance Checks
این تست به بررسی مطابقت فایل با مجموعه استانداردی همچونDigital Cinema یا ARD_ZDF_HDF میپردازد.
۳٫بررسی کیفیت ویدیو Video Checks
این تست پارامترهای کیفی و کمی تصویر مثل بلوکه بلوکه شدن تصویر، یا پرش تصویر، نرخ بیت و وضوح آن، وجود کالربار یا فریم سیاه در تصویر و مثل آن را بررسی میکند.
۴٫بررسی کیفیت صدا Audio Checks
این تست پارامترهای کیفی و کمی صدا، مثل وجود سکوت در صدا، وجود صدای تق تق یا نویز زمینه در صدا، اکو در صدا، مقدار loudness و مثل آن را بررسی میکند.
۵٫بررسی دیتا Data Checks
این تست به بررسی محتوای تله تکست یا زیرنویس از لحاظ وجود کلمات نامناسب و مثل آن میپردازد.
علاوه بر این باتون میتواند مجموعه بسیار بزرگی از Container / Video Codec / Audio Codec و فرمت های ABR (مثل MPEG-DASH وHLS ( را تشخیص بدهد، و در مورد هر کدام از اینها مجموعه پارامتری که خاص هر کدام است (برای مثال پارامترهای خاص کدک MPEG-II یا استریمMPEG-TS ( را هم بررسی کند.
مفهوم Test Plan و Profile
هر مجموعه از تست هایی که در بالا نام برده شد، در یک Test Plan گردهم آمدهاند. هر پلان تست میتواند از پلان تستهای تعریف شده در سیستم (برای مثال سازگاری با IMX 50 in MXF – 25 FPS) ) باشد که در حدود ۹۴ تست پلان از قبل آماده شده در سیستم وجود دارد.
علاوه بر این، کاربر می تواند تست پلان خاص برای خود آماده کند. برای مثال ما برای کار خودمان یک تست پلان که انواع فرمتهای container و انواع کدک صدا و تصویر را شامل میشد، ولی از مجموعه تستها فقط وجود Silence یا سکوت در صدا را چک میکرد آماده کردیم.
یک راه دیگر ساخت Test Plan، استفاده از یک ویدئوی Profile شده است. فرض کنید شما در چرخة کاری خود، فرمتی ویدئویی دارید که بصورت سنتی از آن استفاده می کردهاید اما در تست پلانهای سیستم وجود ندارد(به عنوان مثال ویدئوی DV ماتروکس در فرمت فایل AVI ماتروک) برای این کار ابتدا یک فایل را که از سلامت آن مطمئنیم به سیستم میدهیم تا آن را پروفایل کند و مشخصاتی چون رزولوشن، بیت ریت، نوع کدک و بقیه را از آن استخراج کند. سپس از اطلاعات پروفایل شده استفاده می کنیم تا یک تست پلان جدید درست کنیم تا بتوانیم برخی از فایلها را با آن چک کنیم.
کاربردها
شاید با توضیحاتی که تا کنون داده شد، کاربردهای زیادی به ذهن شما رسیده باشد. این سیستم میتواند در بخشهای مختلف مورد استفاده قرارگیرد، مواردی چون:
۱٫تبدیل منابع آرشیو: وجود سیستمی که بصورت خودکار آیتم هایی را که از آنالوگ (مثل بتاکم / یوماتیک) به دیجیتال تبدیل شدهاند بررسی کند، بسیار ارزشمند است به طوری که اگر در دستگاه پخشکننده آنالوگ یا سایر بخشها، اشکالی فنی که بر کیفیت تصویر تبدیل شده تاثیر میگذارد، وجود داشته باشد، این سیستم میتواند این اشکال را بصورت یک هشدار زودهنگام، اعلام کند.
۲٫کنترل کیفیت تصاویر قبل از پخش: این سیستم میتواند به کاربر، پیش از ارسال فایلهای مشکلدار روی پلیاوت هشدار دهد.
۳٫کنترل کیفیت منابع ورودی به سازمان: با این سیستم میتوان فیلمها و برنامههایی را که خارج از سازمان وارد میشود از نظر کیفیت و استانداردهای لازم کنترل کرد.
به عنوان مثال معاونت سیاسی به سبب کثرت مراکز خبری و تنوع فرمتها و سیستمهای تدوین غیر خطی، با کیفیت فایلهای ارسالی همیشه مشکل دارد، که گاه این مشکل فقط به خاطر تنظیم غلط فیلد upper / lower است که موجب لرزش تصویر روی آنتن میشود. این سیستم میتواند بصورت خودکار فایلهای ورودی را چک کرده و در خصوص مشکلات کیفی آنها هشدار دهد.
۳٫دسته بندی خودکار منابع: یکی دیگر از کارکردهای این سیستم دسته بندی خودکار منابع است، برای مثال باتون میتواند فایلهای تصویری آرشیوی را از نظر ۳ به۴ یا ۱۶ به ۹ دستهبندی کند.
۴٫ استفاده درمعاونت فضای مجازی: یک کاربرد مهم این سیستم میتوانددر معاونت فضای مجازی باشد. از آنجا که در ساختار شبکه ott اپراتورهای مختلفی فعالیت میکنند که قرار است بخشی از محتوا را خودشان تولید کنند، این سیستم میتواند محتوای تولیدی را با پروفایلی که سازمان به عنوان استاندارد در نظر می گیرد چک کند و در مورد آن گزارش بدهد. امری که از تعداد زیادی از پروفایل های جاری باتون که سازگاری فایل با NetFlix را چک میکنند به خوبی مشخص است.
صفحه ۶ نشریه تخصصی بسامد شماره ۶۳