نواک سایت تخصصی حوزه برودکست
نوشته های مشابه
آیا تاکنون شنیده اید که صدابردار وظیفه نورپردازی را به عهده داشته باشد؟!
یا اینکه تصویربردار به عنوان منشی صحنه عمل کند؟!
هر عنوان شغلی در تولید تلویزیونی شرح وظایف و محدوده عملکرد خاص خود را دارد.
در کار تیمی، وظیفه هر کدام از نیروهای متخصص مشخص است و در همان محدوده تعریف شده برای هر فرد انتظار عملکرد مناسب می رود.
در استاندارد جهانی برای عنوان شغلی کارگردان تعاریف تخصصی وجود دارد و براین اساس عملکردها سنجیده می شود.
در استاندارد تولید تلویزیونی دو عنوان شغلی در حوزه کارگردانی وجود دارد که هرکدام تعاریف شغلی و شرح وظایف و اختیارات خاص خود را دارند.
۱- کارگردان تلویزیون Director TV
۲- کارگردان فنی Director Technical
اما در تلویزیون ایران این دو عنوان شغلی را (بدون هیچ توجیه منطقی) درهم ادغام کرده و آن را کارگردان ویدئو نامیده اند و اکنون پس از سال ها به عنوان اصلی خود یعنی کارگردان تلویزیون بازگردانده شده است.
کارگردان تلویزیون یک متخصص هنری است و کارشناس تمامی جنبه های زیبایی شناسانه تولید است و مسئولیت کیفیت فرم برنامه را برعهده دارد.
کارگردان فنی یک متخصص فنی است.
تکنسینی که مسلط به ابزار کار (دستگاه ترکیب تصاویر mixer Vision )است و در جنبه های هنری تولید تلویزیونی مسئولیتی ندارد.
بنابراین تلفیق این دو تخصص در یکدیگر و سپردن دو مسئولیت کاملا متفاوت به یک فرد هیچ توجیه منطقی ندارد و در تعاریف استاندارد جهانی تلویزیون نمی گنجد.
فارغ التحصیلان دانشکده تولید پس از طی دوره های تخصصی ۴ تا ۶ ساله به عنوان کارگردان تلویزیون وارد سازمان می شوند اما از آنها خواسته می شود که کارگردان فنی هم باشند. نیروهای متخصص، هنرمند و با انگیزه ای که از آنها انتظار پیشرفت و اعتلای سازمان می رود و برای ارتقای سطح هنری تولیدات تلویزیونی آموزش دیده اند در جایگاهی غیر تخصصی به کار گرفته می شوند. در سازمان صداوسیما محدوده اختیارات کارگردان تلویزیون در حد قاب بندی و حرکت دوربین محدود شده است. درحالی که در استاندارد جهانی مسئولیت تمام جنبه های هنری برنامه بر عهده کارگردان تلویزیون است و (با تأسف بسیار) کارگردانان مجبور می شوند، تکنسین فنی باشند نه کارشناس هنری!
به نظر می رسد که سازمان صداوسیما برای ارتقاء سطح کیفی تولیدات خود حتماً باید فکری به حال این تناقض آشکار بکند. چرا که بخش زیادی از انرژی و تمرکز کارگردان تلویزیونی صرف کارکردن با یک دستگاه فنی می شود که فرد دیگری مسئول انجام آن است. (مراجعه کنید به مقاله جایگاه کارگردان در تلویزیون ایران – نشریه بسامد – شماره ۹۶ و یا در سایت نواک تی وی navaktv.com آن را جستجو نمایید.)
با همه این تفاصیل، کارگردانی که در تلویزیون ایران باالجبار وظایف کارگردان فنی را نیز به عهده گرفته است، باید با جایگاه شغلی، شرح وظایف، نحوه فعالیت و محدوده اختیارات کارگردان فنی آشنا باشد.
در این مطلب نظر چند کارگردان فنی شاغل در شبکه های معتبر تلویزیونی اروپا و ایاالت متحده را مرور می کنیم و در نهایت چند توصیه برای عملکرد بهتر هنگامی که قرار است وظایف کارگردانی فنی را نیز به عهده بگیرید، ارائه خواهد شد.
لیزل کوبر Kober Leisel
کارگردان فنی شبکه NBC در گفتگو با آکادمی NBCU در مورد شغل خود توضیح می دهد. قبل از پخش یک برنامه خبری تلویزیونی، تهیه کننده (سردبیر) ایده و مواد اولیه برنامه را آماده می کند، کارگردان تصمیم می گیرد که آنها چگونه نمایش داده شوند و کارگردان فنی آن ها را عملا اجرا می کند. یعنی مطمئن می شود عناصر تصویری و صوتی به روی آنتن ( ON Air )برود. این مثل رانندگی اتومبیل است. کارگردان به عنوان سیستم هدایت کننده به شما می گوید که کجا بروید و مسیر کدام است و شما به عنوان کارگردان فنی اتومبیل را می رانید. فرمان را به هر سمتی بچرخانید، برنامه به همان سمت خواهد رفت.
من مطمئن می شوم که برنامه بدون اشکال روی آنتن برود. کات زدن بین دوربین ها، نماهای عکس العملی، تصاویر ضبط شده( play back )یا تصاویر ارسالی از محل رویدادها و… هرچه از زیر انگشتان من رد شود را، بینندگان خواهند دید.
کارگردان فنی بودن به معنای اعتماد به نفس است. شما به عنوان رهبر باید در همه عوامل اتاق فرمان این اطمینان را ایجاد کنید که برنامه در دست آدم کاربلدی است. ممکن است گاهی تحت فشار و استرس کار، دچار اضطراب شوید، اما باید آرام باشید. ممکن است به هم بریزید و خطا کنید، اما نباید خود را ببازید. فردا دوباره برنامه جدید منتظر شماست. دوباره کنترل اوضاع را بدست خواهید گرفت زیرا در کارتان مهارت دارید. شما
به یک دلیل آنجا حضور دارید.
مری کراولی Crowley Mary
کارگردان فنی مستقل می گوید : من اغلب به مردم می گویم من یک تدوینگر در لحظه هستم. یعنی برنامه را در لحظه اجرا تدوین می کنم. مسئولیت های روزانه من شامل به روز نگه داشتن میکسر تصویر، مراقبت از سلامت دستگاه، ساختن افکت های تصویری و سوئیچینگ برنامه است. در طول برنامه،در بین تصاویر دوربین ها برش می دهم، جلوه های بصری را اجرا می کنم و مطمئن می شوم که منابع ویدئویی و صوتی مناسب در مانیتور فاینال (PGM )قرار گرفته است. من این فرصت را داشته ام تا در برنامه آخر شب (The late Show)برای شبکه CBS و خیابان سسمی( Sesame Street )برای شبکه PBS کار کنم. در هرکدام از این برنامه ها به مهارت های کاملا متفاوتی نیاز داشتم و به حضور در تولید آنها فوق العاده افتخار می کنم.
تا جایی که ممکن است بیشتر و بیشتر کار کنید. زیرا در نهایت بسیاری از کارهایی که در طول برنامه انجام می دهید از طریق
حافظه عضلانی ( muscle memory )است و رسیدن به این مرحله خیلی مهم است.
کار کردن در اتاق فرمان چالش برانگیز است. شما وارد پروسه یک برنامه آماده تولید می شوید و یک روز یا کمتر فرصت دارید تا هر نوع افکت تصویری را که نیاز دارید بسازید و مطمئن شوید که به اندازه کافی موثر عمل می کند و تصمیمات لحظه ای شما درجریان برنامه اختاللی ایجاد نخواهد کرد.
این شغل در عین حساسیت باال برای من لذت بخش است مثل چیدن یک پازل.
دیوید برنستین Bernstein Davin
من در برنامه های استعدادیابی« America’s Got Talent »و « Dancing with The Stars »و « American Idol»به عنوان کارگردان فنی کار کرده ام. من کارگردان فنی هستم. در واقع یک متخصص فنی هستم و کنار کارگردان می نشینم. من رابط بین او و خدمه فنی در یک تولید تلویزیونی چند دوربینه زنده یا شبه زنده( live to tape)هستم.
این کار مستلزم این است که شما بر تمام جزئیات فنی تولید مسلط باشید. من در مقابل کارگردان مسئول هستم و باید اطمینان حاصل کنم که تمام امکانات فنی مورد نیاز برای تولید، نصب و … آماده شده و به درستی کار می کند. آماده سازی اتاق کنترل (اتاق فرمان) از اهمیت ویژه ای برخوردار است. من با مهندس فنی کارمی کنم تا چیدمان دیواره مانیتور ( monitor Wall )یعنی منابع ویدئویی؛ دوربین ها، ( Play back ) ها، گرافیک و سایر منابع مورد نیاز برای برنامه به بهترین شکل انجام شود.
حال وقت آن است که وظیفه اصلی خود را شروع کنم که راه اندازی و کارکردن با قلب تپنده یک تولید زنده است یعنی میکسر تصویر!
تمام منابع ویدئویی مورد نیاز برنامه باید طوری روی کلید های میکسر چیده شوند که بتوانم به سرعت به آنها دسترسی داشته باشم. من همیشه روی صندلی خودم و پشت میکسر تصویر می مانم. زیرا اینجاست که همه (به خصوص کارگردان) انتظار دارند من را پیدا کنند. من با استفاده از تمام ابزارهای ارتباطی که در اختیار دارم سعی می کنم به بهترین شکل عوامل فنی را هدایت کنم. بخش مهم دیگری از مجموعه مهارت های کارگردان فنی که جنبه خلاقانه و هنری دارد، ایجاد جلوه های ویدیویی است: ساخت قاب های چند بخشی، انتقال های دو بعدی و سه بعدی، کروماکی تصویر در تصویر ویدئو وال و… که اینها باید از قبل ساخته شوند. (یا گاهی اوقات در حال پرواز!)
مهم ترین بخش کار (که تضمین می کند در تولیدات بعدی حضور داشته باشم یا نه) فشار دادن دکمه مناسب در زمان مناسب است.
به تعبیر رودیارد کیپلینگ (Kipling Rudyard – نویسنده انگلیسی)؛ اگر بتوانید سر خود را حفظ کنید در حالی که همه اطرافیان شما در حال از دست دادن سر خود هستند، ممکن است یک کارگردان فنی خوب باشید!
سارا بلیت Sarah Blythe
کارگردان فنی اسکای نیوز و اسکای اسپورت می گوید :
من به عنوان کارگردان فنی در یک گالری (Gallery – واژه مترادف با اتاق فرمان Control Room) استودیویی است که شامل سوئیچینگ زنده (Cut) بین منابع ویدئویی مختلف است. در واقع این کار به منزله تدوین زنده است. معمولاً دستورالعمل های کارگردان را اجرا می کنم اما این روزها نقش‌های مشترک کارگردان و سوئیچر هم وجود دارد. من همچنین باید افکت هایی مانند انتقالات دو بعدی و سه بعدی، تولید قاب چند بخشی و ترکیب منابع ویدئویی را انجام دهم حتی گاهی اوقات به صورت زنده و روی آنتن! تقریباً تمام تلویزیون‌های زنده نیاز به شغل من دارند، از جمله اخبار، ورزش و رویدادهای زنده، اما برخی از برنامه‌های استودیویی از پیش ضبط شده وجود دارند که قبل از اینکه در مرحله تدوین صیقل داده شوند بوسیله یک کارگردان فنی تدوین اولیه شده‌اند.
کار در شبکه های خبری و ورزشی گروه SKY به صورت شیفتی است و ممکن است در هر ساعتی از شبانه روز در گالری حاضر باشم. من بخشی از یک کار تیمی هستم و معمولا در کنار کارگردان ، دستیار کارگردان DA (منشی صحنه) ، دستیار تهیه یا تهیه کننده کار می کنم. سارا معتقد است که «تولید زنده تلویزیونی شبیه یک رقص گروهی است. هر کسی باید نقش خود را به خوبی ایفا کند تا برنامه به خوبی روی آنتن برود.» باید به آنچه کارگردان می گوید به خوبی گوش کنید در عین حال باید به آنها کمک کنم هنگامی که سرشان شلوغ است و تمرکز لازم را ندارند و احتمال خطا وجود دارد. توجه به شمارش معکوس دستیار کارگردان (منشی صحنه) خیلی مهم است زیرا من باید بدانم چقدر زمان داریم تا به آیتم بعدی برویم یا چه مقدار زمان تا پایان آگهی بازرگانی مانده است.
من آدرنالین ناشی از برنامه زنده و سوار شدن ترن هوایی را دوست دارم. اشتباهات همیشه در کار پیش می آید مدیریت آنها نیز یکی از چالش های این شغل است. دانستن اینکه چگونه فوراً از خطاها عبور کنید و به مسیر درست برگردید، بدون اینکه اجازه دهید آنها ذهن شما را درگیر کنند، بسیار مهم است. حفظ تمرکز ذهن و جسم برای مدت طولانی، سرعت عمل و واکنش سریع، ابتکار عمل، دانش فنی برای ساخت افکت ها و ترکیب منابع، درک منطق سوئیچینگ و بالاخره داشتن ارتباط خوب با کارگردان برنامه جزء مهارت های اصلی این شغل است.
چند نکته برای کارگردانی در استودیو :
۱- با واژگان تخصصی و اصطلاحات ترکیب بندی قاب (ادبیات تولید تلویزیونی) کاملا آشنا باشید و مطمئن شوید که همه عوامل برنامه نیز آنها را درک می کنند.
۲- قبل از شروع ضبط یا پخش زنده برنامه، با تیم تولید در مورد آنچه پیش‌بینی می‌کنید در طول برنامه رخ دهد، صحبت کنید و آنها را نسبت به هر موقعیت یا جنبه خاصی از تولید آگاه کنید.
۳- در هدایت عوامل برنامه فرمان ها را بطور واضح، دقیق و با صدای بلند و رسا اعلام کنید.
۴- آرامش و خونسردی خود را حتی در شرایط سخت و یا زمانی که خطا رخ می دهد حفظ کنید.
۵- قبل از دادن دستورالعمل، حتما شماره دوربین را اعلام کنید. به عنوان مثال : «دوربین ۲ یک نمای متوسط (Medium Shot) از مهمان را به من بدهید. دوربین ۱ نمای باز (Long Shot) به من بدهید.»
۶- واژگان و اصطلاحات تخصصی را بطور کامل بکار ببرید مثلا : «دوربین ۳ زوم کن!» یک فرمان ناقص است. زوم این (Zoon in) یا زوم اوت (Zoom out) ؟ فرمان کامل : «دوربین ۳ zoon in کن تا نمای بسته (Close up)
۷- فرمان «آماده!» Stand By را خیلی قبل از لحظه فرمان اجرا، ندهید چون ممکن است عوامل با گذشت زمان آمادگی خود را از دست بدهند. اگر از فرمان«آماده!» قبلی که داده اید مدتی گذشته است، قبل از صدور فرمان اجرا، دوباره دستور «آماده!» را اعلام کنید.
۸- همیشه اعلام کنید که کدام دوربین روی آنتن (Final) است و اگر آن دوربین را برای مدتی روی آنتن نگه داشته اید به مجددا به تصویربردار یادآوری کنید. به عنوان مثال : «دوربین ۱ روی آنتن است.» دمدتی بعد : «دوربین ۱ هنوز روی آنتن است.» هرچند که تصویربردار با روشن شدن لامپ تالی (Tally) در نمایاب (Viewfinder) خود می فهمد که روی آنتن است اما یادآوری شما او را هشیار نگه می دارد.
۹- بهتر است هنگام صدور فرمان به تصویربرداران، شماره دوربین آنها را خطاب قرار دهید نه نام اشخاص را
۱۰- هنگامی که تولید (ضبطی یا زنده) را شروع کردید، تصویربرداران و مدیرصحنه نباید از طریق هدست (intercom) با شما صحبت کند مگر اینکه کاملاً ضروری باشد. اگر میزان مکالمات زیاد باشد، احتمال برهم خوردن تمرکز عوامل جلوی دوربین (مجری، گوینده ،بازیگر و…) زیاد می شود. نکته دیگر اینکه در هنگام تولید عوامل داخل استودیو نباید با یکدیگر صحبت کنند.
۱۱- اگر خطایی روی آنتن انجام شد ( لرزش دوربین، اشتباه در سوئیچینگ و…) به سرعت اصلاح کرده و از آن عبور کنید. با توجه بیش از حد به خطای انجام شده، ادامه تولید برنامه را نادیده نگیرید.
۱۲- در طول برنامه فقط در صورت لزوم صحبت کنید. اگر در اتاق فرمان صحبت زیاد باشد، عوامل با دقت گوش نمی دهند و ممکن است دستورالعمل های مهم را از دست بدهند.
صفحه ۳ نشریه تخصصی بسامد شماره ۱۴۲
