نواک سایت تخصصی حوزه برودکست
نوشته های مشابه
به دلیل تفاوت اندازه‌ی پرده در سینما امکان استفاده از اندازه‌ی نماهای بزرگ‌تر در تلویزیون و هم چنین امکان استفاده بیشتر از زوایای دوربین در مقایسه با سینما، ایجاد عمق میدان مناسب، استفاده از حرکات دوربین روی دست در نماهای بسته برای ایجاد هیجان، ریتم سریع‌تر و به تبع آن ایجاد هیجان در ارائه‌ی اطلاعات و ایجاد جلوه‌های بصری بیشتر با استفاده از لوکیشن‌های متعدد و متنوع است.
در رسانه تلویزیون برای تهیه و ضبط هر برنامه داشتن یک سناریو یا کنداکتور ضروری است.
کارگردان باید تصویری فکر کند، نه نوشتاری و برای این کار باید از اندیشه تصویری و تحریر تصویری بهره گیرد .
اندیشه تصویری عبارت است از تبدیل عقاید، ایده‌ها و واژه‌ها به تصاویر.
در اندیشه تصویری می‌باید تصویر، ساده و روشن باشد تا ذهن بتواند آن را در عمل به سادگی منتقل کند.
تحریر تصویری، عبارت است ازپشت سر هم قرار دادن تصاویر با تداوم منطقی برای ارائه معنایی خاص.
در تحریر تصویری سه حرکت را باید مد نظر قرار داد :
حرکت مجری یا هنرپیشه
حرکت دوربین به تنهایی یا با هنرپیشه
حرکت یا ریتم تعویض یک تصویر با تصویر دیگر به وسیله کات و انواع تروکاژ
اگر برنامه به صورت سناریو کامل نوشته نشده باشد، اندیشه تصویری یا تحریرتصویری ممکن نخواهد بود. بنابراین بهتر است برای هر برنامه سناریوی مجزایی نوشته شود. سناریو می‌تواند به طور دقیق و کامل نوشته شود و یا فقط آغاز، میان و پایان را در نظر بگیرد .
یک تصویرنامه و دکوپاژ خوب دو نیاز مهم را برآورده می‌کند:
هدف اصلی برنامه: جذابیت، اطلاع رسانی، اقناع، ترغیب کردن و مانند آن
کاربردی بودن: یک دکوپاژ باید برای گروه تولید کارآمد باشد.
دکوپاژ در کل به چند عامل مهم بستگی دارد که عیسی بلوکات- کارگردان پیشکسوت تلویزیون- به موارد زیر اشاره می‌کند:
الف ) موضوع و مضمون: نحوه دکوپاژ کردن متاثر از موضوع و مضمون است. برای مثال در یک برنامه نمایشی، دکوپاژ کشمکش بر اساس حادثه و اکشن با دکوپاژ بر اساس تحلیل درونی شخصیت‌ها تفاوت می‌کند.
ب)قالب و شکل برنامه: قالب داستانی و نمایشی، دکوپاژ دقیقی لازم دارد ولی برخی از مستندها یا برنامه‌های گفت و گو محور و یا گزارش ورزشی فوتبال نیازمند دکوپاژ کلی، قبل از تصویربرداری و دکوپاژ کامل‌تر در حین ضبط هستند.
پ) امکانات تکنیکی و فنی ، بودجه و نیروی انسانی کارآمد: اگر کارگردان برای دکوپاژی نیازمند به حرکت دوربین باشد ولی وسایل مورد نظر برای حرکت دوربین را در اختیار نداشته باشد یا تصویربردار کار بلد در تیم نباشد، به ناچار باید دکوپاژ خود را تغییر دهد و راه دیگری برای رساندن منظورش پیدا کند.
ت) سبک کارگردان: سبک کارگردان ناشی از دیدگاه، جهان بینی و نگرش اوست. اصولا کارگردان‌ها بر اساس سلیقه، احساسات، عواطف و ویژگی‌های شخصیتی‌شان دکوپاژ می‌کنند.
در دکوپاژ یک برنامه‌ی نمایشی تلویزیونی در بخش تصویر: شماره دوربین ، نما و شرح و اندازه نما، لنز، وضعیت دوربین، ارتفاع و زاویه دوربین و در بخش صدا: گفتار، افکت و موسیقی و حتی گاهی حرکات بازیگران و مجریان و حالات و احساسات آنان، توسط کارگردان ثبت می‌شود.
البته نوشتار دکوپاژ بر ۲ نوع است:
الف) تک ستونی که تمام جزئیات گفتار بین بازیگران و حرکات آنان، دریک ستون پهن (تقریبا به عرض صفحه کاغذ) نوشته می‌شود وکارگردان یادداشت هایش درباره نماها را در حاشیه صفحه متن می‌نویسد.
ب) دو ستونی(Split-Page Format): در این روش تمام اطلاعات جامع و کامل در دو ستون نوشته می‌شود که تمامی اطلاعات عناصر تصویری در یک سمت و عناصر صوتی در سمت دیگر است.
شاید این طور به نظر برسد که دکوپاژ برنامه‌های تلویزیونی محدود به برنامه‌های نمایشی می‌شود. در حالی که برای سهولت در تهیه و ضبط هر برنامه‌ای باید دکوپاژ اصولی وجود داشته باشد.
به طور کلی سه نوع دکوپاژ در تلویزیون وجود دارد :
دکوپاژ کامل: سناریویی است که تمام ویژگی‌های صدا و تصویر و حرکت در آن ثبت شده باشد، یعنی آماده برای ضبط نهایی باشد مانند دکوپاژ تله تئاتر.
دکوپاژ نیمه کامل: در ضبط یک مصاحبه، چون پلان‌ها و گفتگوها را نمی‌توان از قبل به روشنی پیش‌بینی کرد به ناچار نمی‌توان برای آن سناریو و دکوپاژ کامل نوشت ولی می‌توان آغاز و پایان آن را پیش‌بینی کرد.
دکوپاژ زمانی: دکوپاژی که فقط شکل برنامه را نشان می‌دهد. این دکوپاژ عبارت است از مشخص کردن زمان برای هر مجری و یا مهمانان برنامه.
تولید به روش چند دوربینه در برنامه‌سازی تلویزیون یک هنجار است؛ همان طور که از روزهای اولیه آغاز به کار تلویزیون و پخش برنامه‌های زنده معمول بوده است تقریبا همه برنامه‌ها، با چند دوربین تولید شده‌اند.
اشتباه است اگر فکر کنیم چون تولید چند دوربینه ارزان‌تر از تولید تک‌دوربینه است بنابراین باید تقلیدی و سرسری و کم‌دقت‌تر از تصویربرداری تک دوربینه باشد. پس ضروری است تفاوت‌های بین این دو شیوه بررسی شود تا به این نکته برسیم که چگونه این تفاوت‌ها می‌تواند بر معنا و مفهوم یک برنامه تلویزیونی تاثیر بگذارند.
تفاوت‌های برنامه‌های چند دوربینه و تک دوربینه به قرار زیر است:
۱٫ در برنامه‌های چند دوربینه به راحتی می‌توان پیوستگی رویداد و تداوم ضبط برنامه را حفظ کرد. به کمک چند دوربین امکان تغییرات آنی تصویر، برش متقاطع اندازه‌های مختلف نما و دیدگاه‌های متنوع از یک موضوع یا حرکت و جابجایی از یک نقطه به نقطه دیگر وجود دارد .
۲٫در برنامه‌های تک دوربینه می‌توان بین نماها توقف کرد. بنابراین فرصت برای تمرکز بیشتر روی هر صحنه وجود دارد که در این نوع برنامه‌سازی خلاقیت به خاطر احاطه کامل کارگردان بر دوربین، بیشتر است.
۳٫ دو یا تعداد بیشتری دوربین، انعطاف زیادتری را در اختیار کارگردان می‌گذارد. لذا بدون اینکه قسمتی از ماجرا را ازدست بدهد یا نیاز به تکرار داشته باشد، می‌تواند نماهای متفاوتی از یک سوژه در زوایای گوناگون در اختیار داشته باشد؛ در ضمن می‌تواند به قسمت‌های مختلف صحنه هم برود.
۴٫ در تولیدات چند دوربینه- برخلاف تولیدات تک دوربینه که اغلب صحنه‌ها بدون رعایت ترتیب تصویربرداری می‌شوند- صحنه‌ها به طور معمول به همان ترتیبی ضبط می‌شوند که در برنامه نهایی به نمایش در می‌آیند.
۵٫ در روش چند دوربینه، می‌توانید همزمان که داستان یا ماجرا را پیش می‌برید، واکنش‌های مخاطبان را هم در نظر بگیرید.
۶٫ در شیوه چند دوربینه، بازیگران، صحنه‌ها را بدون وقفه اجرا می‌کنند مگر اینکه خطایی صورت پذیرد ولی در تولید تک دوربینه گسسته و بخش بندی نیست.
۷٫ در روش تک دوربینه ممکن است تغییر یک نما صرفا جنبه مکانیکی داشته باشد به طور مثال باز کردن نما برای اینکه شخص دیگر وارد قاب تصویر شود. اما در روش استفاده از دو دوربین یا بیشتر این مشکل وجود نخواهد داشت و هر دوربین برای زاویه و اندازه نمایی خاص به کار می رود.
۸٫ گرچه تصویربرداری چند دوربینه فضا را به تولیدات تک دوربینه شبیه می‌کند اما رویداد درون آن فضا – یعنی حرکت فیزیکی بازیگران– محدود خواهد شد.
۹٫ در شیوه چند دوربینه، بخشی از رویداد از دید دوربین‌ها پنهان می‌ماند و بیرون از دید ما و خارج از قاب تصویر اتفاق می‌افتد و این به دلیل عدم کنترل دوربین روی رویداد به نسبت شیوه‌های تصویربرداری تک دوربینه است.
۱۰٫ در تصویربرداری چند دوربینه می‌توانید به سرعت در نماها تغییر دهید، همزمان اطلاعات جدید ارائه کنید، مرکز تاکیدتان را تغییر دهید. نماهای واکنشی داشته باشید، دست به مقایسه بزنید و تنوع بصری بیشتری داشته باشید.
۱۱٫ عدم انسجام بصری تدوین چند دوربینه، وقتی با تصویرپردازی کنترل شده تولیدات تک‌دوربینه مقایسه می‌شود ، بر شادابی برنامه می‌افزاید.
در قسمت بعد به شیوه دکوپاژ در برنامه‌های تلویزیونی چند دوربینه خواهیم پرداخت.
صفحه ۴ نشریه تخصصی بسامد شماره ۶۱
