نواک سایت تخصصی حوزه برودکست
نوشته های مشابه
برنامه تلویزیونی به عنوان یک اثر هنری-رسانه ای برآیند تلاش اعضای تیم تولید است.
برای رسیدن به سطح استاندارد برنامه سازی، تفکیک وظایف و تخصصی بودن مشاغل، مهم ترین شاخصه در به کارگیری نیروی انسانی است. در حالت ایده آل همگی اعضای تیم تولید (از بالاترین تا پایین ترین رده شغلی) باید تحصیلات آکادمیک مرتبط با شغل خود را داشته و از توان و تجربه لازم برای عملکردهای تخصصی برخوردار باشند. در تولید استودیویی و میدانی (خارج از استودیو) مدیرصحنه Stage manager دستیار و نماینده کارگردان محسوب می شود که مسئولیت ها و وظایف حساس و مهمی را به عهده دارد.
در تولید تلویزیونی چنددوربینه (استودیویی و میدانی) کارگردان در اتاق فرمان (واحد سیار) حضور دارد و هنگام اجرای برنامه (زنده و ضبطی) نمی تواند حضور فیزیکی در داخل استودیو یا محل اجرای برنامه داشته باشد.
برای ایجاد هماهنگی بین نیروهای مستقر در استودیو (عوامل جلوی دوربین و عوامل پشت دوربین) و اتاق فرمان همچنین حفظ ارتباط موثر در صحنه و رعایت نظم سازمانی در طول زمان اجرای برنامه نیاز به فردی داریم که جانشین کارگردان در داخل استودیو باشد و هدایت صحنه را به عهده گیرد.
او کسی نیست جز مدیر صحنه!
چرا صاحبان این شغل را به عنوان مدیر تعریف میکنیم؟ بهتر است در ابتدا معنای واژه های مدیر و صحنه را بدانیم.
مديريت در لغت به معنای «اداره كردن» و مدير اسم فاعل از مصدر اداره به معني «اداره كننده» است. کسی که کاری را اداره می کند. بنابراين مدير يعني گرداننده و مديريت به معني گرداندن سيستم و افراد درجهت رسيدن به هدف است.
صحنه چیست و کجاست؟
در زبان فارسی صحنه را معادل واژه لاتین Scene و Stage قرار داده اند و در ادبیات نمایشی به محلی از سالن تئاتر گفته میشود که نمایش در آن اجرا می شود. در تولید تلویزیونی صحنه به آن قسمتی از استودیو گفته
می شود که اجرای برنامه در آن اتفاق می افتد. بنابراین صحنه ممکن است تمام مساحت استودیو یا بخشی از آن باشد. فضایی که دکور در آن نصب می شود و بازیگران، مجری، مهمان و تماشاگران در آن محدوده قرار می گیرند. البته ممکن است در یک استودیو چند دکور وجود داشته باشد و صحنه ی برنامه یکی از آنها باشد. صحنه را نورپردازی می کنند. بنابراین از بخش های دیگر استودیو روشن تر است. در تولید خارج از استودیو صحنه منطقه ای موقت است که مجریان و عوامل جلوی دوربین در آن ایفای نقش می کنند. در تولید میدانی مدیرصحنه را به عنوان یکی از دستیاران کارگردان می شناسند.
 |
 |
صحنه بخشی از استودیوی تلویزیونی است که اجرای برنامه در آن اتفاق میافتد.
علیرغم تعریفی که از صحنه در استودیوی تلویزیونی آمد، باید توجه داشته باشیم که مسئولیت مدیرصحنه تنها به محدوده صحنه خلاصه نمی شود و تمام اتفاقات و فعل و انفعالات استودیو را دربرمی گیرد. اما بیشترین تمرکز عملکردیِ مدیرصحنه در فضایی است که آن را به عنوان صحنه تعریف کردیم. حضور مدیرصحنه در تولید تلویزیونی بخصوص برنامه سازی چنددوربینه (استودیویی) به قدری اهمیت دارد که گاهی او را کارگردان صحنه (Stage director) می نامند. مدیرصحنه با عناوین دیگری نیز مانند Floor Manager و Floor Director نامیده می شود.
هربرت زتل (Herbert Zettl) عوامل تیم تولید تلویزیونی را به دو بخش عوامل بالای خط و عوامل زیر خط تقسیم
می کند.
مدیر صحنه را در دسته دوم قرار می دهد و در تعریف این شغل می نویسد: مسئول فعالیت های داخل استودیو، هماهنگ کننده عوامل جلوی دوربین، اعلام کننده دستورات کارگردان به عوامل، سرپرست پرسنل داخل استودیو و…
مدیر صحنه مسئول ایجاد هماهنگی و هدایت تمامی رویدادهایی است که قبل و حین اجرای برنامه تلویزیونی در محدوده استودیو اتفاق می افتد. هماهنگ کردن عوامل جلوی دوربین ( مجری، گوینده، مهمانان ، بازیگران و… ) و عوامل پشت صحنه (تصویربرداران ، دستیاران، تماشاگران و…) بررسی و کنترل چیدمان صحنه، حتی اطمینان خاطر از عملکرد صحیح تجهیزات فنی و… بطور کلی کنترل هرآنچه در استودیو قبل از شروع برنامه نیاز به آماده سازی دارد و مدیریت هرآنچه در فضای استودیو حین اجرای برنامه نیاز به هماهنگی دارد.
به عبارتی دیگر مدیر صحنه چشم، گوش، دست و زبان کارگردان یعنی ادامه فیزیکی کارگردان در داخل استودیو است. او به عنوان خط ارتباطی بین اتاق فرمان و استودیو عمل می کند. مدیر صحنه باید این توانایی را داشته باشد که با خونسردی و حفظ آرامش کارها، تغییرات و اتفاقات داخل استودیو را مدیریت کند تا در روند اجرای برنامه مشکلی ایجاد نشود. مدیر صحنه موفق با انعطاف پذیری و سرعت عملی که ناشی از تسلط او به فرآیند تولید استودیویی است اشکالات ناخواسته و اختلال عملکردها را برطرف می سازد. مدیر صحنه وظیفه حساس و سنگین خود را با ایجاد ارتباط دقیق و واضح با عوامل و انتقال صحیح فرمان هایی که دریافت می کند به انجام می رساند.
مدیرصحنه همچنین مسئول حفظ سلامت افراد حاضر در استودیو نیز هست. او باید اطمینان حاصل کند که تجهیزات فنی و کابل های انتقال برق/سیگنال در استودیو(محل اجرای برنامه) مشکل یا خطری برای عوامل روی صحنه و پشت صحنه و همچنین تماشاگران ایجاد نمی کند و محیط اجرای برنامه کاملاً ایمن است.(اطمینان از رعایت مقررات سلامت و ایمنی کار در استودیو) مدیر صحنه مسئول بررسی تجهیزات و لوازم جانبی مربوط به برنامه است. هرچند ممکن است این بررسی را به شخص دیگری (دستیاران خود) واگذار کند. مانند لوازمی که ممکن است در دکور قرار گیرد یا ابزاری که مجری، مهمان یا بازیگران در حین اجرا استفاده می کنند.
انتقال فرمان ها ، علایم و اشارات به عوامل روی صحنه، شمارش معکوس و اعلام زمان شروع یا توقف اجرای برنامه و در نهایت ایجاد آمادگی در عوامل داخل استودیو و هدایت آنها به سمت یک اجرای بی نقص تلویزیونی تا اینکه مطمئن شود همه چیز طبق متن و برنامه
زمان بندی انجام می شود. ایجاد و حفظ نظم در استودیو و جلوگیری از هدر رفتن زمان قبل از شروع برنامه یا در زمان های توقف اجرا، یکی از مسئولیت های مهم مدیرصحنه است. اعلام مدت پخش آگهی یا بخش های بعدی برنامه (در تولید زنده) با صدای بلند به عوامل داخل استودیو نیز برعهده مدیرصحنه است. در تولیدات بزرگ تلویزیونی ممکن است برخی وظایف مدیرصحنه به چند دستیار واگذار شود. مدیرصحنه قبل از اینکه به اتاق فرمان اعلام کند که استودیو برای شروع آماده است باید مطمئن شود که تماشاگران سرجای خود نشسته اند. همچنین مجری و مهمان می دانند کجا بروند یا چه کاری انجام دهند. مدیرصحنه ممکن است بر کار بخش های دیگر تولید در استودیو هم نظارت کند مانند نور، صدا ، دکور و…
مدیران صحنه حتی در بخش آماده سازی و طراحی تولید نیز کمک کرده و بر تمرینات تیم تولید نظارت می کنند و مطمئن می شوند که همه عوامل داخل استودیو می دانند چه کاری را در چه زمانی باید انجام دهند. مدیر صحنه از بروز هراشکال یا مانعی که در روند اجرای برنامه اختلال ایجاد کند جلوگیری می کند و یا در کمترین زمان ممکن مشکل پیش آمده را حل می نماید.
ورود به شغل :
تحصیلات دانشگاهی برای ورود به این شغل بهتر است مرتبط با تولید در سینما یا تلویزیون باشد. مدارک تحصیلی مرتبط برای ورود به این شغل عبارتند از :
تولید فیلم و تلویزیون
رسانه و ارتباطات
درام یا مطالعات تئاتر
هنرهای نمایشی
این شغل عمدتاً بر پایه تولید استودیویی است. اما خارج از استودیو مانند پوشش تلویزیونی رویدادهای ورزشی و خبری نیز مدیرصحنه حضور دارد.
در ابتدای ورود به فضای تولید تلویزیونی احتمالاً به طور مستقیم به عنوان مدیرصحنه فعالیت نخواهید کرد.
لازم است که در نقش های دیگری فعالیت کنید تا دانش و تجربه لازم برای ورود به این شغل را کسب کنید. بنابراین باید در ابتدا به عنوان دستیار استودیو، دستیار نورپرداز ، دستیار مدیرصحنه AFM و… با فرآیند برنامهسازی در استودیو آشنا شوید. البته دوره های آموزشی کوتاه مدت نیز برای بهبود عملکرد و ارتقای دانش متقاضیان برای ورود به شغل مدیریت صحنه وجود دارد.
اکثر افراد با دستیاری مدیران صحنه با تجربه و یا به عنوان دستیار استودیو (Runner) یادگیری و کسب تجربه در مورد شغل خود را آغاز می‌کنند. ورود به شغل از این طریق بسیار مفید و مؤثر است. اما در بسیاری از موارد، کسب تجربه عملی بیشتر از مدرک تحصیلی مفید خواهد بود. بنابراین از هر فرصتی برای یادگیری و کسب تجربه استفاده کنید.
مدیر صحنه خوب توانایی بالایی در حل سریع مسائل و اشکالات رایج در فرآیند تولید تلویزیونی دارد و این کار را در فضای پر فشار و استرس ناشی از محدودیتهای زمانی انجام میدهد. مهارت های ارتباطی درجه یک و استفاده از روش های دوستانه در پیشبرد شرایط کار از دیگر خصوصیات مدیرصحنه موفق است.
* به طور کلی وظیفه شما به عنوان مدیرصحنه، سازماندهی افراد و تجهیزات داخل استودیو است و ایجاد اطمینان از اینکه همه چیز سرجای خودشان قرار دارند (چیدمان، آکسسوار، تجهیزات فنی و… )، همه کارها مطابق برنامه ریزی که از قبل تنظیم شده پیش می‌رود و همگی افراد در موقعیت مناسب قرار گرفته‌اند و از وظایف خود در فرآیند تولید برنامه تلویزیونی آگاه هستند.
صفحه ۴ نشریه تخصصی بسامد شماره ۱۱۸
