نواک سایت تخصصی حوزه برودکست
در بخش اول این مقاله که با عنوان «مدیرصحنه، همه کارهی استودیوی تلویزیونی» در شماره ۱۱۸ بسامد (خردادماه ۱۴۰۱) منتشر شد به تعاریفی از مدیرصحنه در تولید تلویزیونی اشاره کردیم و ضمن بررسی محیط کار صاحبان این حرفه، جایگاه آن را در تیم برنامه سازی تبیین نمودیم. گفتیم که مدیر صحنه مسئول ایجاد هماهنگی و هدایت تمامی رویدادهایی است که قبل و حین اجرای برنامه تلویزیونی در محدوده استودیو اتفاق می افتد. هماهنگ کردن عوامل جلوی دوربین ( مجری، گوینده، مهمانان ، بازیگران و… ) و عوامل پشت صحنه (تصویربرداران ، دستیاران، تماشاگران و…) بررسی و کنترل چیدمان صحنه، حتی اطمینان خاطر از عملکرد صحیح تجهیزات فنی و… به طور کلی کنترل هرآنچه در استودیو قبل از شروع برنامه نیاز به آماده سازی دارد و مدیریت هرآنچه در فضای استودیو حین اجرای برنامه نیاز به هماهنگی دارد. همچنین در بخش اول این مقاله در مورد چگونگی ورود به این شغل نیز توضیحاتی داده شد. اکنون در بخش دوم به ویژگی های فردی، توانایی ها، مسئولیت ها و وظایف مدیر صحنه در تولید تلویزیونی خواهیم پرداخت.
ویژگیهای شخصیتی :
مدیرصحنه مسئول تمامی فعالیتهایی است که در استودیوی تلویزیونی انجام میشود. مدیرصحنه همه افراد و فعالیتهای صحنه را هماهنگ و هدایت میکند. مدیرصحنه یک مقام ارشد است و نقشی بسیار مهم و حیاتی در تولید تلویزیونی مبتنی بر استودیو ایفا میکند. مدیرصحنه وظایفی را برعهده دارد که انجام آنها تضمین کننده روند صحیح اجرای برنامه تلویزیونی است. بنابراین به سطح بالایی از بلوغ حرفهای، اعتماد به نفس و شایستگی نیاز دارد. یک مدیرصحنه خوب درک گستره و کاملی از الزامات برنامه سازی تلویزیون دارد و تمامی موقعیتها و وظایف عوامل داخل استودیو (دوربین، صدا، نور و…) را میشناسد. او باید بتواند به خوبی در شرایط پُراسترس کار کند و با آرامش با موقعیتهای دشوار روبرو شود. او باید مهارتهای بین فردی بالایی داشته و در واقع رفتاری دیپلماتیک داشته باشد.
مدیرصحنه باید درک درستی از زمان و ارزش آن در تولید تلویزیون داشته باشد. اینکه اجرای برنامه به هیچ دلیلی نباید متوقف شود. به جز در موقعیتهای ضروری (حفظ استمرار اجرای برنامه) او همچنین باید درک درستی از فضا و مکان داشته باشد و با مراجعه مداوم به نقشه صحنه و جدول زمانبندی برنامه، تغییرات بعدی صحنه را به موقع مدیریت نماید. مدیرصحنه این اطمینان را میدهد که تولید تلویزیونی مطابق برنامه پیش میرود و همه افراد حاضر دراستودیو میدانند چه کاری را و در چه زمانی انجام دهند. در اینجا برخی از ویژگیهای شخصیتی مدیرصحنه را ذکر می کنیم :
* سازگار و انعطاف پذیر
* مسلط به خود و با اعتماد به نفس
* حفظ آرامش در شرایط سخت
* قابلیت چندوظیفه ای بودن
* ابتکار عمل
* دقیق و سنجیده
* پیشقدم بودن
* اهل کار تیمی
* مهارت های زمانبندی و مواجه با ضرب الاجل
* مهارت های سازماندهی قوی
* درک درست از تکنیکهای تولید تلویزیونی و وظایف تیم تولید مدیر صحنه ۱۹۶۰
* آشنایی با بخشهای فنی تولید
* انتقال اطلاعات به صورت مختصر و مفید (کم گوی و گزیده گوی)
* مسئولیت پذیری و صبر
* حساسیت در ایمنی و سلامت محیط کار
* مهارت های خوب ارتباطی و بین فردی (دوستانه و در دسترس)
* سرعت عمل در تصمیمگیری و حل مشکل در شرایط سخت
* عضو مطمئن و قابل اعتماد تیم تولید
این موارد ویژگیهایی است که یک مدیرصحنه خوب در محیط کار برنامه سازی تلویزیونی دارد. مدیرصحنه با اینکه همیشه در دسترس است اما هیچگاه در تصویر نهایی برنامه دیده نمی شود.
مدیرصحنه نقطه اصلی ارتباط بین اتاق فرمان و استودیو است. بنابراین او نیاز دارد که با دقت زیاد همراه با توجهبهجزئیات، بشنود و صحبت کند. زیرا مدیرصحنه در صورتی می تواند استودیو را به شکل صحیح هدایت کند، که اطلاعات را به طور دقیق از اتاق فرمان دریافت کرده باشد. اطلاع رسانی به اتاق فرمان و توضیح شرایط استودیو باید به شکل مختصر و مفید انجام شود تا در سیستم ارتباط صوتی (intercom) ترافیک ایجاد نشود. مدیرصحنه باید در موقعیتهایی که احساس می کند شرایط استودیو نیاز به تصمیم گیری او دارد، با تسلط و سرعت عمل این کار را انجام دهد تا اجرای برنامه متوقف نشود و شرایط در حالت نرمال باقی بماند. در حالی که ممکن است تهیهکننده و کارگردان که در اتاق فرمان مشغول کارخود باشند، حتی نفهمند که چه مشکلی در استودیو وجود داشته است. بنابراین مشکلاتی که با تدبیر مدیرصحنه قابل حل است، نباید به اتاق فرمان انتقال یابد و ذهن کارگردان را درگیر حواشی نماید.
مدیرصحنه خوب در عین حال که در انجام کار خود مسلط و مقتدر است باید شخصیتی دوستانه، خوشبرخورد و پذیرنده داشته باشد، تا اعضای تیم تولید از حضورش احساس خوشایندی داشته باشند و با او به خوبی همکاری کنند. انرژی مثبت مدیرصحنه به همه اعضای تیم سرایت میکند و در بهبود روند کار تولید تأثیر قابل توجهی دارد.
توانایی ها :
- توانایی پیشبینی، مشکلات احتمالی در روند تولید، جلوگیری از وقوع آنها و حل مشکلات در کمترین زمان ممکن
- اقتدار در آرامش
- مهارتهای ارتباطی عالی برای دریافت، تفسیر و انتقال اطلاعات و دستورالعملها به طور دقیق، واضح و مختصر
- مهارتهای بین فردی برای شناخت افراد و تواناییهای آنها به منظور تصمیمگیری سریع در مورد چگونگی بدست آوردن بهترین نتیجه از افراد مختلف
- مهارت سازماندهی و داشتن قابلیت چند وظیفهای
- انعطاف پذیری در انجام کارها به مدت طولانی
وظایف :
مدیر صحنه مانند هرکدام از اعضای تیم تولید تلویزیونی دارای شرح وظایف و محدوده اختیارات است. وظایفی که او برعهده دارد، علاوه بر حین ضبط یا پخش زنده برنامه، حتی قبل و بعد از آن را نیز شامل میشود. در اینجا به اختصار به این وظایف میپردازیم.
* قبل از شروع برنامه :
- کمک به برنامهریزی و مشاوره در مرحله پیش تولید
- کمک به چینش صحنه و راه اندازی تولید
- اطمینان از آماده بودن دکور، چینش صحنه، نمایشگرها، مبلمان و لوازم جانبی
- نظارت بر تنظیم تجهیزات فنی و اطمینان از عملکرد صحیح آنها
- هماهنگی با صدابردار و نورپرداز برای اطمینان از آمادگی آنها و تجهیزات مربوطه
- هماهنگی و اعلام به عوامل جلوی دوربین و پشت صحنه
- اطلاع رسانی به مجری در مورد آنچه اتفاق افتاده و آنچه قرار است اتفاق بیفتد.
- مرتب کردن لباس، چهره و موی مجری و مهمان
- آماده کردن و مدیریت و کنترل تماشاگران حاضر در صحنه
- اطلاعرسانی به اتاق فرمان و کارگردان از روند پیشرفت فعالیتهای داخل استودیو
- هماهنگ کردن تمرینات تیم تولید قبل از ضبط یا پخش زنده
- بررسی و رفع موانع احتمالی در روند اجرای تمرینات
- کنترل سیستم ارتباط صوتی (intercom) و کابل های مربوطه
- کنترل سیستم تهویه مطبوع استودیو
- در جریان کنترل و حفظ آمادگی صحنه برای زمان آنتن (Air time) یا شروع ضبط، مدیرصحنه از بسته بودن دربهای استودیو و حضور همگی عوامل در محلهای تعیین شده، مطمئن میشود.
* در طول اجرای برنامه :
- انتقال اطلاعات بین اتاق فرمان و عوامل داخل استودیو
- ارائه نشانه ها و علایم خاص به عوامل جلوی دوربین
- اطلاع رسانی به کارگردان در مورد هرگونه نقص در عملکرد افراد یا تجهیزات
- رسیدگی به مشکلات فنی و مدیریت هرگونه تغییر در آخرین لحظه
- داشتن آمادگی و پیشبینی لازم برای بخشهای بعدی برنامه
- نظارت بر مسائل سلامت و ایمنی کار در استودیو
- راهنمایی شرکت کنندگان و تماشاگران برای چگونگی ورود و حضور در برنامه
- در تولید خارج از استودیو؛ ارتباط با عوامل تولیدی حاضر در محل و سازماندهی عوامل جلوی دوربین و…
* پس از اجرای برنامه :
- پس از پایان ضبط برنامه مدیرصحنه موظف است مانع از خروج یا پراکندگی عوامل داخل استودیو شود تا اجراهای ضبط شده بازبینی شود و در صورت نیاز به تکرار، صحنه و عوامل اجرایی را آماده نگه دارد و پس از حصول اطمینان از نتیجه مطلوب، استودیو را آزاد کند.
- مرتب کردن چینش دکور و صحنه به حالت اولیه برای روزهای بعد
- کنترل محل نگهداری تجهیزات و آکسسوار ویژه و ارزشمند
- جمعبندی یادداشتها و نوشتن گزارش عملکرد تولید
مسئولیت ها:
یکی از ویژگیهای اساسی تمامی اعضای تیم تولید تلویزیونی حس وظیفهشناسی و مسئولیتپذیری است. مدیرصحنه به دلیل جایگاه خاصی که در برنامه سازی تلویزیونی دارد، علاوه بر وظایفی که در تعریف شغلیاش وجود دارد، مسئولیتهایی نیز به عهده دارد که جدای از وظایف او نیست اما در اینجا به طور جداگانه به برخی مسئولیتهای مدیرصحنه اشاره میکنیم :
- شرکت در جلسات برنامهریزی و پیش تولید برای رسیدن به درک بهتر از برنامه مورد نظر
- مطالعه فیلمنامه ، متن نمابندی شده و یا جدول زمانبندی برنامه برای قرارگرفتن در جریان همه جزئیات
- بررسی صحت عملکرد تجهیزات حیاتی مانند میکروفن ها وگوشی مجری قبل از شروع اجرای برنامه
- ایجاد ارتباط و هماهنگی لازم با بخش هایی مانند نورپرداز ، دکور- آکسسوار و صدابردار
- دادن تذکرات و آگاهیهای لازم به افراد مشغول در استودیو (و تماشاگران حاضر در صحنه) و مراقبت از عملکرد صحیح آنها
- مراجعه مستمر به نقشه کف (Floor Plan) و سعی در رعایت دقیق آن
- کمک کردن به مهمانان برنامه و آماده کردن آنها برای شروع
- انتقال دادن دستورالعملهای اتاق فرمان به عوامل داخل استودیو با استفاده از سیستم ارتباط صوتی (intercom) استفاده از گوشی (Headset) جهت دریافت اطلاعات از اتاق فرمان و گفتگو با کارگردان
- اطلاع رسانی به تهیهکننده و کارگردان در مورد وضعیت داخل استودیو و مشکلات یا اختلالهای ایجاد شده در روند اجرای برنامه
- شرکت فعال در تمرین های تیم تولید
- دادن علایم و شمارش معکوس به عوامل جلوی دوربین (بازیگر ، مجری، مهمان و…)
- سازماندهی دستیاران به منظور استفاده حداکثری از مدت زمان آفیش استودیو
- داشتن پیشبینیهای لازم (بر اساس متن و جدول زمانبندی) و آمادگی برای انجام تغییراتی که در ادامه برنامه مورد نیاز است. (آینده نگری) به طور مثال جابجایی یا تعویض چینش دکور یا آماده کردن افرادی که با پیشرفت برنامه وارد صحنه خواهند شد.
- برطرف کردن مشکلات فنی در کمترین زمان ممکن و داشتن انعطاف پذیری در مواجهه با مشکلات ناگهانی
- کنترل استودیو و متوقف کردن اجرای برنامه در صورت لزوم
- ایجاد ارتباط مثبت با عوامل ، برخورد دوستانه و توأم با احترام با آنها و کسانی که در لحظه قرار است در برنامه حضور داشته باشند. مثلا متقاعد کردن افراد برای انجام مصاحبه در یک مسابقه ورزشی
- انتقال اطلاعات لازم از یک رویداد زنده به مجری برنامه (مثلا اعلام نتیجه یک مسابقه به گوینده خبر)
- پایبندی به مقررات سلامت و ایمنیِ کار در استودیو
- هدایت ترافیک استودیو
مدیرصحنه صدای کارگردان (دستورالعملها) و دستیار کارگردان (اطلاعات مربوط به دکوپاژ، زمان و چینش آیتمها) را از طریق گوشی میشنود و آنها را با صدای بلند در استودیو اعلام میکند (در زمان توقف اجرای برنامه) و یا با زبان اشاره به عوامل جلوی دوربین منتقل مینماید. (در زمان اجرای برنامه که تولید تلویزیونی در حال ضبط یا پخش زنده است.)
در بخش بعدی این مقاله به علائم دست مدیرصحنه خواهیم پرداخت.
صفحه ۷ نشریه تخصصی بسامد شماره ۱۲۶
