در شمارههای قبل برخی از مؤلفههای تشکیل دهنده Core در GSM را توضیح دادیم . اینک به دیگر مؤلفهها میپردازیم.
ثبت موقعیت مکانی کاربر و به روز کردن موقعیت
Location registration and forwarding of location information
فرض کنید در تهران گوشی خود را خاموش میکنید و سوار هواپیما میشوید. در مشهد از هواپیما پیاده میشوید و گوشی خود را روشن میکنید و در همان لحظه دوستی به گوشی شما زنگ میزند. سؤال این است که شبکه از کجا متوجه شده شما در مشهد هستید؟ پاسخ این است که وقتی در مشهد گوشی را روشن میکنید، فرآیندی طی میشود تا گوشی شما خود را به شبکه معرفی کند. طی این فرآیند مشخصات و موقعیت گوشی به شبکه اعلام میشود و MSC قبلی در تهران مطلع میشود که دیگر تحت پوشش هیچکدام از BTSهای زیرمجموعهاش در تهران نیستید و در پوشش BTS دیگری در مشهد قرار دارید. در این صورت اگر کسی به گوشی شما زنگ بزند و سیگنال آن به MSC برسد، متوجه میشود که باید در کدام zone و کدام BTS گوشی شما را صدا بزند. اگر در حال حرکت باشید، این فرآیند به روز کردن موقعیت، پیوسته رخ میدهد و اطلاعات شبکه از موقعیت آن به روز میشود.
خدمات پیام کوتاه (SMS (short message service
وظیفة مدیریت کردن SMSها برعهدة MSC است. درکنار MSC باکسی به نام SMS وجود دارد و هر وقت SMS ای را کاربری ارسال میکند، متن ارسالی را MSC دریافت میکند و به باکس SMS تحویل میدهد تا آن را نگه دارد. SMS center موظف است موقعیت گیرنده را به روز نگه دارد و هر زمان موقعیت گیرنده مشخص شد، متن پیام را به MSC تحویل میدهد تا از طریق کانالهای سیگنالینگش برای گیرنده بفرستد. در حقیقت باکس SMS به عنوان دستیار در کنار MSC عمل میکند.
Generation and forwarding of accounting and billing information
شاید مهمترین کار MSC این است که حساب و کتاب مکالمهها را نگه میدارد. یعنی MSC میداند مکالمه از چه زمانی و در چه مکانی شروع و کی خاتمه یافته است. حتی در سیستمهای امروزی، کارکرد دیگری بنام Hot billing برای MSC تعریف شده که MSC منتظر نمیماند مکالمه تمام شود، بلکه دائم آن را رصد میکند که چه مدت از اعتبار شما باقی مانده است و اگر در زمان مکالمه اعتبار تمام شد، یک بوق ارسال میکند و مکالمه را قطع میکند.
در چند شمارة اخیر نشریه، به مهمترین کارکردهای MSC پرداختیم. موارد دیگری مانند Support و Gateway نیز وجود دارد که ارتباط بین MSCهای مختلف و Databaseهای گوناگون را برقرار میکنند که در بحثهای آینده، به آنها خواهیم پرداخت. ولی فعلاً به موارد ذکر شده بسنده میکنیم و با ذکر دو نکته بحث را به پایان میبریم.
نکته اول:
برای آن که برآوردی از مقیاس عملکرد MSC ارائه کنیم، ذکر این موضوع مفید است که در کشور ما که سیمکارتهای کاربران تلفن همراه اول، به دهها میلیون میرسد، تعداد MSCهای اپراتور همراه اول کمتر از 20 است. بنابراین میتوان فهمید هرMSC به طور متوسط به میلیونها کاربر خدمت ارائه میکند.
نکته دوم:
بر اساس بحثهایی که در چند شماره اخیر شده است، میدانیم شبکه، به راحتی میتواند تشخیص دهد که کاربر در کدام سلول مستقر است اما تعیین دقیقتر موقعیت کاربر نیز شدنی است و از ساز و کاری که توضیح خواهیم داد، صورت میگیرد. یکی از کارهایی که گوشی انجام میدهد، این است که وضع سیگنال دریافتی از BTSهای مختلف را ارزیابی میکند تا با کمک شبکه، مشخص شود برای مکالمة بهتر با کدام BTS کار کند. غالباً این ارزیابی از سه BTS صورت میگیرد.
چون در این ارزیابی فاصلة کاربر از سه BTS محاسبه میشود، با پردازشی ساده میتوان موقعیت کاربر را پیدا کرد. توجه داشته باشید که هر BTS به صورت متناوب سیگنالهایی را ارسال میکند و طی آن توان ارسالی خود را اعلام میکند. بنابراین گوشی و شبکه با دانستن اینکه توان ارسالی از BTS و توان دریافتی گوشی چقدر است فاصلة گوشی تا BTS را برآورد میکند. در این روش دقت تشخیص موقعیت در حد GPS نیست ولی موقعیت گوشی باخطای چند ده متر قابل تشخیص است. بدین ترتیب شبکه میتواند مکان کاربر را با دقتی بیشتر از تعیین سلول تشخیص دهد. البته همانگونه که توضیح داده شد، این موضوع، مشروط به این است که گوشی بتواند لااقل دادههای سه BTS را دریافت کند.