نواک سایت تخصصی حوزه برودکست
نوشته های مشابه
امروزه برای اجرای هر طرح توسعه‌ای لازم است به عواقب زیست محیطی آن در آینده توجه شود. در کشور ما یکی از مشکلات برنامه‌سازی تلویزیونی، موضوع دکور است. همواره کارشناسان، از جنبه‌های گوناگون دکورهای تلویزیونی را تحلیل می‌کنند. از جمله کاهش هزینة ساخت آنها، سبک قابل انعطاف و شکل پذیری‌شان، قابلیت استفادة چند باره، ضرر نرساندن به محیط زیست و بسیاری ملاحظات دیگر. از این رو مواد مورد استفاده در ساخت دکور، محل بحث و نقد بوده است. در این نوشتار، مادة »پلی استیرن منبسط شده « (EPS) –که بسیاری از انتظارات ذکر شده را برآورده می‌کند– معرفی کنیم.
پلی استیرن چیست؟
پلی‌استیرن با نام تجاری(PS) یک پلیمرمصنوعی و معطر ارزان و ماده سخت است که به دلیل به صرفه بودن تولید، کاربردهای وسیعی به ویژه در صنایع بسته بندی و عایق کاری ساختمان دارد.
پلی‌استیرن‌ها به سه نوع، تقسیم می‌شوند:
معمولی GPPS، مقاوم HIPS، انبساطی EPS
پلی استیرن منبسط شده (EPS)، نوعی پلیمر سلولار سخت است که در اشکال و کاربردهای متعدد یافت می‌شود. EPS یکی از مشتقات نفت است و در شکل 1 فرایند استحصال آن را از نفت مشاهده می‌کنید.
در شکل 2 مراحل تولید EPS از طریق یک فرایند شیمیایی نفتی و نحوة نقل و انتقالات روی داده در این فرایند نشان داده شده که طی سه مرحله تبدیل پلی استیرن قابل انبساط به پلی استیرن منبسط شده نشان داده شده است.
در ابتدا ، که مرحلة قبل از انبساط است، مواد خام در ماشینهای ویژه با عنوان پری اکسپندرها (Pre expenders) حرارت داده می‌شوند که این حرارت دهی از طریق بخار و در دمای بین 80 تا 100 درجة سانتیگراد انجام می‌شود و چگالی مواد بین 630 کیلوگرم / متر مکعب تا مقادیری بین 10 و 35 کیلوگرم/متر مکعب است. در طول این فرآیند، انبساط اولیة مواد خام از طریق ورقه‌های بسیار نازک قرار گرفته در داخل ورقه‌های پلاستیکی سلولی صورت می‌گیرد که آن سلول‌های کوچک، بسته هستند تا هوا را داخل خود نگه دارند. در مرحلة دوم که مرحلة تکمیل و تثبیت سازی نام دارد، ذرات منبسط شده سرد می شوند. این فرآیند از طریق تکمیل متوسط مواد خام در سیلوهای مخصوص انجام می‌شود. در عین حال ورقه ها نیز در این مرحله خشک می شوند. در مرحلة سوم–که مرحلة انبساط و یا قالب بندی نهایی نام دارد– ورقه‌های منبسط شدة اولیه به قالب‌هایی منتقل می‌شوند که دوباره در معرض بخار قرار می‌گیرند تا از این طریق، ورقه‌ها به یکدیگر متصل شوند. در این مرحله، بلوک‌های بزرگی به دست می‌آیند که بعداً به شکل‌های مورد نظر در می‌آیند.
کاربردها و خواصEPS
پلی استیرن‌ها، کاربردهای متنوعی دارند که برخی از کاربردهای آن به قرار زیرند:
*صنعت بسته بندی (بیشتر برای بسته بندی مواد غذایی)
*صنعت ساختمان سازی
*سایر کاربردها: از جمله تولید دکورهای صحنه‌ای و تلویزیونی
EPS برای ساخت دکورهای تلویزیونی، ویژگی‌های مطلوب و گاه منحصر به فردی دارد که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
1-EPS را می‌توان در هر قالبی، شکل داد و این ویژگی امکان استفاده از این محصول را در ساختن دکورهای تلویزیونی به خوبی فراهم می‌سازد.
بخصوص در دکورهای تلویزیونی که فقط اشکال هندسی ندارند و اغلب سطوح ارگانیک دارند. سطوح ارگانيك سطوحي هستندكه شكل غير هندسي وغيرمحاسباتي دارند. بدن انسان، برگ درخت، تخت سنگی در بیابان، تكه ابري در آسمان نمونه‌های از اشكال ارگانيك هستند. در طراحي صحنه و دكور،كاربرد اشكال ارگانيك، به عنوان عناصر گرافيكي مي‌توانند با اشكال هندسي تضاد ایجاد کنند، البته اندازه و مكان و تكرار اشكال ارگانيك- به شرط هماهنگي بصري و تصويري با ساختار معماري صحنه و ارتباط داشتن با موضوع برنامه- مي‌تواند از نظر مفهوم و محتوا به بيان بصري دكور كمك فراواني کند.
2- جذب ضربه : این ماده دارای شاخص جذب انرژی ضربه‌ای فوق العاده، بدون آسیب دیدن است و همین امر ، موجب می‌شود در نقل و انتقال آسیب نبیند.
3- عایق کاری حرارتی: ساختار سلولی بسته و محتوی هوا و ظرفیت بالای عایق کاری دمایی این ماده عایق خوبی در برابر حرارت یا سرما است.
4- وزن کم: وجود 98 درصد هوا در ساختار EPS، آن را به سبک‌ترین ماده برای ساخت دکور تبدیل کرده است.
5- مقاوم در برابر رطوبت: خواص دمایی و مکانیکی فوق العادة EPS آن را نسبت به رطوبت بسیار مقاوم کرده است.
6- مقاوم در برابر فشار: این خصوصیت موجب می‌شود دکور برنامه هنگام انتقال یا در زمان نگهداری در پارکینگ استودیو، آسیب نبیند.
7- مقاومت شیمیایی: EPS در تماس با مواد شیمیایی به راحتی حل نمی‌شود.
8- قابلیت چاپ: EPS به سهولت قابل چاپ و رنگ آمیزی است و از آنجا که ظاهری صاف و منسجم دارد در دکور تلویزیونی به راحتی رنگ می‌شود و می‌توان تصاویری بر آن چاپ کرد.
9- ماهیت بهداشتی: EPS به طور کامل پاک و عاری از هر گونه آلودگی است. لذا برای عواملی که در استودیوی تلویزیونی کار می کنند، کاملاً بی خطر است.
10- سهولت نقل و انتقال و نصب: دکورهایی را که با این ماده ساخته می شوند، می‌توان با سهولت حمل کرد. این ویژگی در استودیوهایی که در آنها برنامه‌های مختلف، با فواصل زمانی کم پخش می‌شوند، بسیار مهم است و بهره‌وری زمانی استفاده از استودیو را افزایش می‌دهد.
11- چرخة بازیافت مطلوب: EPS تقریباً صددرصد قابل بازیافت است. این موضوع از دو جهت حائز اهمیت است. نخست آن که دکور برنامه‌های تلویزیونی که با این ماده ساخته می شوند، پس از اتمام ضبط یا پخش برنامه، ضایعات تلقی نمی‌شوند و با انتقال به کارخانه، در تولید دکورهای جدید استفاده می‌شوند.
نکتة مهم دیگر این است که موجب آلودگی محیط زیست نمی‌شوند. زیرا فقط یک دهم درصد به عنوان ضایعات دور ریخته می‌شوند. از آنجا که این ماده تجزیه نمی‌شود در تشکیل متان یا هر نوع مادة شیمیایی دیگر در جو نقشی ندارد و منابع آبی زیر زمینی را نیز آلوده نمی‌کند. در پروسة تولید آن از CFC ها یا HCFC ها استفاده نمی‌شود در نتیجه به لایة ازن آسیب نمی‌زند.
12- بازگشت انرژی: روش دیگر برای استفاده از ضایعات این ماده، سوزاندن پاک آنها برای تولید انرژی و اجتناب از پراکندگی آن در طبیعت است. تبدیل ضایعات و استفاده از آنها در تولید انرژی گرمایی و برق شیوه‌ای موثر برای به حداکثررسانی استفاده از مواد پلاستیکی است که به طور گسترده در بسیاری از کشورها از این روش استفاده می‌شود. EPS ارزش انرژی زایی بالایی دارد و یک کیلوگرم از آن معادل 1/3 لیتر سوخت مایع است.
به عنوان نمونه، ضایعات انباشت شده یک خانه در یک سال، حاوی مقدار کافی انرژی برای استفاده در 500 بار حمام کردن و انرژی الکتریکی لازم برای 5000 ساعت استفاده از تلویزیون را فراهم می سازد. در این روش از بازیافت ضایعات، هیچ نوع آلودگی‌ای ایجاد نمی‌شود. این کار در تاسیسات مجهز و در دماهای بالا صورت می‌گیرد.
محصولات جانبی این فرایند دی اکسید کربن، بخار و سطوح اندکی از مواد غیر سمی هستند که میزان آلودگی آنها به محل بازیافت محدود می‌شود و چندان قابل ملاحظه نیست. با این توضیحات، استفاده از این ماده در ساخت دکور، از جهات گوناگون، مطلوب و مقرون به صرفه است.
